Wat is genealogie?
Genealogie is de tak van de wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoeken van de verwachtschap van mensen. Een nogal ruim begrip dus! Afhankelijk van zijn interesse kiest een genealoog voor een bepaalde vorm van onderzoek: een kwartierstaat, genealogie, stamreeks of parenteel.
Kwartierstaat
Wie geïnteresseerd is in zijn voorouders van zowel vaders en moeders zijde zal voor de kwartierstaat kiezen. Het woord "kwartierstaat" is ontleend aan de vier kwartieren van een wapenschild waarin de familiewapens van de vier grootouders van een persoon geplaatst werden. Een kwartierstaat gaat echter verder dan de vier grootouders. Van de uitgangspersoon, de "kwartierdrager" of "proband(us)", worden de twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders, zestien betovergrootouders enz. vermeld.
De meest overzichtelijke manier om een kwartierstaat te presenteren is in tabelvorm. Traditioneel staat hierbij de kwartierdrager onderaan; iedere rij daarboven bevat de ouders van de personen in de rij eronder. Echter, hoe meer generaties de kwartierstaat bevat, hoe meer ruimte er voor nodig is. Daarom wordt ook wel voor een liggende tabel, waaiervorm of geheel ronde vorm gekozen. Dat vergt minder ruimte en biedt een fraaie aanblik, maar komt de overzichtelijkheid niet ten goede.
De meest compacte (zij het niet erg overzichtelijke) weergave van een kwartierstaat is die als genummerde lijst van personen. Het meest gebruikelijke nummeringssysteem is dat van Kekule. Hierbij krijgt de kwartierdrager nummer 1, de vader van iedere persoon het nummer van die persoon vermenigvuldigd met 2, en de moeder van iedere persoon het nummer van haar partner + 1. Met uitzondering van mannelijke probanden hebben de mannen in ee kartierstaat dus altijd een even, en vrouwen een oneven nummer.
Genealogie, stamreeks en parenteel
Onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de dragers van een bepaalde familienaam zullen kiezen voor het opstellen van een genealogie. Deze begint bij de oudst bekende voorvader met die naam (de stamvader). Daarvan worden de kinderen allemaal vermeld, en vervolgens worden alleen van kinderen die de familienaam hebben doorgegeven (meestal de zoons) ook weer de kinderen vermeld, enzovoorts.
Een stamreeks is eigenlijk een soort uitgeklede genealogie. Hierbij wordt namelijk in rechte lijn iemands afstamming van de stamvader weergegeven. Zijtakken van de familie worden daarbij genegeerd.
Wie als doel heeft het achterhalen van alle nakomeling van bijvoorbeeld zijn betovergrootouders maakt een parenteel. Dat is een overzicht van alle afstammelingen (de cognaten) van een bepaald echtpaar (de stamouders), zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn.
Voor het nummeren van personen in parentelen en genealogieën zijn allerlei verschillende systemen bedacht. Eén ding hebben ze gemeen: hun onoverzichtelijkheid...
Laatst bijgewerkt 11-09-2006