De zoötechnische aspecten van loopstallen voor paarden
2.6 Indruk
Gemiddeld duurden de bedrijfsbezoeken ruim een uur. Niet altijd lang genoeg om het hele bedrijf te doorgronden, maar wel om een indruk te krijgen van hoe men er tegen het houden van paarden in loopstallen aankijkt, en hoe deze toch nog steeds enigszins alternatieve huisvestingsvorm in de praktijk ervaren wordt.
2.6.1. Persoonlijk
Enthousiasme - De indruk die de paardenhouders tijdens de bedrijfsbezoeken op mij persoonlijk hebben achtergelaten, is dat zij nogal enthousiast zijn over hun loopstal. Hoewel de één vooral te spreken is over de grote bewegingsvrijheid die de stal de paarden biedt en de ander meer over de geringe hoeveelheid arbeid en tijd die nodig is om de paarden in de loopstal te verzorgen, lijken ze het er over eens te zijn dat een loopstal een uitstekende manier is om paarden te huisvesten.
Loopstal - Het houden van paarden in loopstallen lijkt vooral een kwestie van "gevoel" te zijn. Paardenhouders laten zich niet in een hokje stoppen, maar bouwen een loopstal die qua grootte, ligging en inrichting overeenkomt met de bedrijfssituatie, de beschikbare middelen en hun eigen ideeën. Er zijn particuliere paardenbezitters die eigenhandig een bestaand gebouw weten om te toveren tot een knus loopstalletje voor een klein groepje paarden, en moderne bedrijven die kosten noch moeite sparen om nieuwe gebouwen vol met praktische snufjes te laten neerzetten voor een paardenbestand van minstens 50 stuks. Tussen deze uitersten zit nog een scala van mogelijkheden.
Paarden en pony's van allerlei rassen, leeftijden en met verschillende gebruiksdoelen worden in loopstallen gehouden. Het is maar net waar hun eigenaar de loopstal geschikt voor acht. Mijn indruk is dat ponyhouders iets meer durven, in die zin, dat ze gemakkelijker groepen van gemengde leeftijd en rijdieren in de loopstal houden dan houders van warmbloedpaarden.
Bij het voeren van paarden in loopstallen lijkt eenvoud troef te zijn; geen ingewikkelde, dure investeringen maar gewoon een systeem dat, voor zover ik het kan bekijken, een compromis is tussen "praktisch" en "zo min mogelijk voedernijd".
Op de meeste bedrijven lijkt men zich over de gezondheid van de paarden in de loopstal geen zorgen te maken. In mijn ogen wordt de loopstal er zelfs gezien als voordelig voor de gezondheid.
Naar mijn idee is het voor de meeste paardenhouders de combinatie van voordelen voor paard en eigenaar geweest, die de doorslag heeft gegeven in de keuze voor een loopstal.
2.6.2. Profiel
Alles op een rij - In de voorgaande paragrafen zal duidelijk geworden zijn dat van de 23 bezochte loopstallen er geen twee hetzelfde zijn. Dit maakt het vergelijken van de bedrijven er niet makkelijker op. Er is niet echt een koers aan te geven die door de meerderheid van de paardenhouders met een loopstal gevaren wordt. Wel zou het misschien aardig zijn om van alle vragen die aan de 23 paardenhouders gesteld zijn, de meest gegeven antwoorden eens op een rij te zetten. Dan ontstaat het volgende profiel:
- Er is op het bedrijf in de afgelopen 4 jaar besloten tot de nieuwbouw van een loopstal, om de jonge warmbloedpaarden tijdens de opfokperiode de mogelijkheid tot sociaal contact te bieden, die ze voorheen, toen ze nog in individuele boxen werden gehouden, niet hadden.
- De loopstal is een besloten ruimte zonder uitloop geworden, die verdeeld is in 2-5 naast elkaar langs een voerpad gerangschikte vakken, die gescheiden worden door dichte wanden.
- De paarden staan van het najaar tot en met het voorjaar in de loopstal, en krijgen dan dagelijks de gelegenheid een tijdje buiten in een paddock te verblijven.
- De groepen staat 5 tot 9m² per dier ter beschikking, afhankelijk van de leeftijdscategorie waarin ze vallen; hoe ouder, hoe meer m² per dier.
- In de loopstal ligt een betonvloer met een voorziening voor de vochtafvoer, die zo’n 15cm lager ligt dan het voerpad.
- Het is een potstal met stro, die dagelijks bijgestrooid wordt; uitmesten gebeurt machinaal, 2 keer per stalperiode.
- In de stal zijn eenvoudige voorzieningen voor de ventilatie getroffen.
- De groepen zijn ingedeeld naar leeftijd; de gespeende merrie- en hengstveulens lopen door elkaar, maar de groepen jaarlingen en tweejarigen zijn naar geslacht gescheiden.
- Per groep worden er niet meer dan 5 tot 7 dieren gehouden; hoe ouder de dieren, hoe kleiner de groepen.
- Een enkele keer wordt er wel eens een paard aan een bestaande groep toegevoegd; hierbij treedt rangordeverstoring en daarmee onrust op — verder zijn er geen problemen ten gevolge van de rangorde.
- De paarden in de loopstal vormen koppels, die regelmatig elkaars vacht verzorgen, en in de groepen wordt flink wat gespeeld, vooral in de hengstengroepjes; de paarden hebben geen stalondeugden.
- Zowel het ruwvoer als het krachtvoer wordt verstrekt aan een voerhek met verticale, metalen spijlen, die 30 tot 35cm uit elkaar geplaatst zijn; de paarden nemen het voer op van het voerpad - er ligt altijd iets te eten.
- Alle paarden van een groep kunnen tegelijk aan het voerhek staan; ieder dier heeft dan nog meer dan 1 m eetbreedte; van voernijd is nauwelijks sprake omdat de gehele breedte van het voerhek benut wordt.
- In ieder vak is een zelfdrinker gemonteerd, een eindje bij het voerhek vandaan; bij vorst is bevriezing van de waterleiding niet altijd te voorkomen.
- De dierenarts komt op het bedrijf bij ziekte of ongevallen, en voor vaccinatie, castratie en drachtigheidscontrole; ook veterinaire producten worden van de dierenarts betrokken, en hij wordt regelmatig om advies gevraagd - het contact tussen het bedrijf en dierenarts is best intensief.
- Er worden aan de paarden geen symptomen van maagdarmworminfecties waargenomen; ze worden dan ook 1 keer in de 6 tot 8 weken ontwormd.
- Diarree treedt wel eens op, maar wordt veroorzaakt door het rantsoen; koliek komt eigenlijk nooit voor.
- Van COPD is geen sprake in de loopstal; de dieren zijn wel eens verkouden, maar dat is altijd van korte duur.
- Droes, hoefproblemen en mok zijn nog nooit voorgekomen.
- De paarden in de loopstal worden gevaccineerd tegen influenza en tetanus.
- Insectenbestrijding is niet nodig in de loopstal.
- Op het bedrijf is een mogelijkheid om paarden uit de loopstal te isoleren of anderszins boxrust te geven.
- De loopstal wordt schoongemaakt na het uitmesten, maar niet gedesinfecteerd.
- Verwonding treedt incidenteel op in de loopstal, maar is nooit ernstig.
- Het houden van paarden in loopstallen levert het bedrijf ten opzichte van het houden van paarden in boxen, een besparing op arbeid en tijd op, en het brengt ook nog eens minder kosten met zich mee.
Doorsnee - Dit profiel geeft een indruk van hoe het er op de Nederlandse bedrijven met paarden in loopstallen aan toe gaat. Toch voldoet geen van de 23 bezochte bedrijven onvoorwaardelijk aan het profiel. De "doorsnee-loopstal"; lijkt alleen op papier te bestaan.